มูลนิธิจุมภฏ-พันธุ์ทิพย์เป็นองค์กรสาธารณกุศลที่ก่อตั้งขั้นเมื่อปี พ.ศ. 2511 โดยหม่อมราชวงศ์พันธุ์ทิพย์ บริพัตร หรือ "คุณท่าน" ชายาในพลตรี พระจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจุมภฏพงษ์บริพัตร กรมหมื่นนครสวรรค์ศักดิพินิต หรือ "เสด็จในกรมฯ" พระราชนัดดาในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว หรือรัชกาลที่ 5 ด้วยท่านเล็งเห็นว่าในการพัฒนาสังคมไม่ว่าจะเป็นเรื่องของการให้โอกาสในสังคม การเพิ่มพูนองค์ความรู้ เชิงวิชาการด้าานต่าง ๆ หรือการส่งเสริมคุณภาพชีวิตสังคมจะหวังพึ่งเพียงแต่ภาครัฐไม่ได้ ภาคเอกชน ตลอดจนประชาชนทั่วไป สมควรอย่างยิ่งในการมีส่วนร่วม "คุณท่าน" จึงไได้ก่อตั้งมูลนิธิจุมภฎ - พันธุ์ทิพย์ขึ้น เพื่อเป็นอนุสรณ์ถวาย "เสด็จในกรมฯ" ที่ทรงปฏิบัติพระภารกิจแก่สังคมมาโดยตลอด และเพื่อบำเพ็ญสาธารณประโยชน์แก่สังคมสืบไป           ภายหลัง "คุณท่าน" ซึ่งดำรงตำแหน่งประธานมูลนิธิฯ มานับแต่ก่อตั้งถึงอนิจกรรม เมื่อพ.ศ.2530 หม่อมราชวงศ์สุขุมพันธุ์ บริพัตร จึงดำรงตำแหน่งประธานมูลนิธิฯ และบริหารงานของมูลนิธิฯ สืบทอดเจตนารมณ์นับแต่บัดนั้น